BookStation

 Από τις εκδόσεις Παπαζήση, κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο στη σειρά Διεθνής Πολιτική Οικονομία του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων που φέρει τον τίτλο « Ιράν: Πολιτική, οικονομία, διεθνείς και περιφερειακές σχέσεις». Το συλλογικό αυτό τόμο επιμελήθηκαν η Βιβή Κεφαλά και ο Χαράλαμπος Τσαρδανίδης. Στο βιβλίο που χαρακτηρίζεται εξαιρετικά επίκαιρο, αναλύεται το σύγχρονο Ιράν μέσα από ένα πλαίσιο ανάλυσης τριών επιπέδων: α) του πολιτικού συστήματος και της οικονομίας, β) του πεδίου λήψης αποφάσεων και γ) των σχέσεων με τα άλλα κράτη.

Στο πρώτο μέρος αναλύεται το πολιτικό και οικονομικό σύστημα του Ιράν με ιδιαίτερη έμφαση στη διαμόρφωση του πολιτικού του συστήματος που ενσωματώνει στοιχεία μιας θεοκρατίας και ενός δημοκρατικού λαϊκού πολιτεύματος. Επίσης, διερευνώνται τα σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που η χώρα αντιμετωπίζει, όπως ο ταχύτατα αυξανόμενος πληθωρισμός, η διαρκής υποτίμηση του ιρανικού νομίσματος και η αυξανόμενη ανεργία.

Το ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, οι ιρανο-αμερικανικές σχέσεις και το ερώτημα της σύνδεσης του Ιράν με τη διεθνή τρομοκρατία εξετάζεται στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, ενώ παράλληλα αναλύονται οι παράγοντες που ενδεχομένως μπορεί να οδηγήσουν το Ιράν στην υιοθέτηση μιας πιο μετριοπαθούς εξωτερικής πολιτικής, βελτιώνοντας τις σχέσεις του με την διεθνή κοινότητα.

Στο τρίτο μέρος έμφαση δίνεται στις σχέσεις του Ιράν με την ΕΕ, τις χώρες του Καυκάσου, της Κεντρικής Ασίας και την Τουρκία. Παρά τα αντιθέτως λεγόμενα, η ιρανική ηγεσία έχει επιδείξει μία αξιοσημείωτη αυτοσυγκράτηση και σύνεση στις σχέσεις της με τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Η δε σχέση με την ?γκυρα χαρακτηρίζεται από αντιπαλότητα αλλά και συνεργασία, στο βαθμό που και οι δύο χώρες στοχεύουν στην επέκταση της περιφερειακής τους επιρροής.

Το τέταρτο και τελευταίο μέρος του βιβλίου περιέχει κεφάλαια που αναλύουν τις σχέσεις του Ιράν με το Ισραήλ και τον αραβικό κόσμο. Εξετάζονται οι σχέσεις με το Ιράκ, τον Λίβανο και την Παλαιστινιακή Αρχή και διερευνώνται οι θέσεις που το Ιράν υιοθέτησε σχετικά με τις αραβικές εξεγέρσεις. Η Τεχεράνη συμπεραίνεται ότι έκανε λανθασμένη ανάγνωση των αραβικών εξεγέρσεων, θεωρώντας τις ως μουσουλμανική αφύπνιση και άσκησε μια αμφισβητούμενη πολιτική χαιρετίζοντας για παράδειγμα, την τυνησιακή και την αιγυπτιακή εξέγερση, αλλά καταδίκασε την συριακή εξέγερση, που έθεσε σε θανάσιμο κίνδυνο το φιλικό προς αυτήν καθεστώς ?σαντ.

 Τριανταπέντε χρόνια μετά την ανατροπή του Α. Σάχη, το Ιράν βρίσκεται σήμερα σε μία κρίσιμη καμπή. Αν και είναι μια από τις μεγαλύτερες παραγωγούς χώρες πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο, αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα, καθώς υφίσταται διεθνείς οικονομικές κυρώσεις. Παράλληλα, το Ιράν αναπτύσσει ένα αμφιλεγόμενο πυρηνικό πρόγραμμα, πράγμα που συνιστά "υπαρξιακή απειλή" για το Ισραήλ αλλά και σοβαρό πολιτικό πρόβλημα για τις πετρομοναρχίες του Κόλπου.
Ωστόσο, το Ιράν, αν και απομονωμένο πολιτικά, ασκεί σημαντική επίδραση στη Μέση Ανατολή, όπως στον Λίβανο, την Παλαιστίνη, τη σπαρασσόμενη Συρία αλλά και το ασταθές Ιράκ. Είναι προφανές, πλέον, ότι δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη λύση στα προβλήματα της περιοχής χωρίς την ιρανική συμμετοχή. Σήμερα, γινόμαστε μάρτυρες μιας τομής στην εξωτερική πολιτική της Τεχεράνης αλλά και της Ουάσιγκτον, που συνοψίζεται στην έναρξη ενός διαλόγου για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Ο συλλογικός αυτός τόμος φιλοδοξεί να εμπλουτίσει την υπάρχουσα φτωχή ελληνική βιβλιογραφία για τη χώρα αυτή και ευελπιστεί να προσφέρει στον αναγνώστη μια σφαιρική οπτική των διλημμάτων, των προκλήσεων, των ευκαιριών και των προβλημάτων που αντιμετωπίζει μια "μεσαία" δύναμη, όπως το Ιράν.