BookStation

Κάθε επιχείρηση στο τέλος της διαχειριστικής χρήσεως, για τον προσδιορισμό της περιουσιακής της κατάστασης, καθώς και για τον προσδιορισμό του οικονομικού αποτελέσματος της χρήσεως (κέρδος ή ζημία) πραγματοποιεί απογραφή και αποτίμηση της περιουσίας της. Το κέρδος το οποίο προκύπτει από τα αποτελέσματα της χρήσεως το διαθέτει με βάση τους κανόνες του εμπορικού δικαίου.

Τα λογιστικά θέματα που προκύπτουν σε κάθε επιχείρηση στο τέλος της διαχειριστικής χρήσεως (ή αλλιώς του φορολογικού έτους, όπως η «χρήση» ορίζεται με το νέο κώδικά φορολογίας εισοδήματος Ν. 4172/2013) και τα οποία είναι η απογραφή και η αποτίμηση της περιουσίας, καθώς και η διάθεση του αποτελέσματος (κέρδος ή ζημία) αποτελούν ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο της Χρηματοοικονομικής Λογιστικής με τον τίτλο «Λογιστικές Εργασίες Τέλους Χρήσεως».

Οι Αρχές της Χρηματοοικονομικής Λογιστικής για τα λογιστικά θέματα των λογιστικών εργασιών τέλους χρήσεως ενσωματώθηκαν στους  εμπορικούς νόμους α) κωδ. Ν. 2190/1920 περί ανωνύμων εταιρειών, και β) Ν. 3190/1955 περί εταιρειών περιορισμένης ευθύνης, καθώς και στους φορολογικούς νόμους κυρίως στον Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών.

Το έτος 1995 πραγματοποιήθηκε  ημερίδα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών με τίτλο το παραπάνω θέμα και με εισηγητή τον κ. Γεώργιο Αληφαντή, ο οποίος για τις ανάγκες της ημερίδας αυτής εκπόνησε εργασία με τίτλο «Λογιστικές Εργασίες Τέλους Χρήσεως», η οποία το Δεκέμβριο 1995 εκδόθηκε σε πρώτη έκδοση. Από τότε μέχρι σήμερα γίνονται συνεχώς αλλαγές κυρίως στη φορολογική νομοθεσία. Επίσης, στο ίδιο χρονικό διάστημα τα δικαστήρια εξέδωσαν αποφάσεις με τις οποίες δόθηκαν λύσεις κυρίως σε φορολογικά αμφισβητούμενα θέματα.

Ο κ. Γεώργιος Αληφαντής, διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, τ. Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής, και σύμβουλος στο δικηγορικό γραφείο POTAMITISVEKRIS, στις 533 σελίδες της εργασίας του «Λογιστικές Εργασίες Τέλους Χρήσεως βάσει των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διπλογραφία, στη νέα, 13^η έκδοση έτους 2015 παραθέτει τη νομοθεσία για τις λογιστικές εργασίες τέλους χρήσεως (άρθρα 1 έως 28 του Ν. 4308/2014 περί Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων) και αναλύει τις διατάξεις αυτές βάσει της λογιστικής επιστήμης σχετικά με τη διενέργεια της απογραφής της περιούσιας της οικονομικής μονάδας, καθώς και της αποτίμησης των παγίων, των συμμετοχών και χρεογράφων, των αποθεμάτων, των απαιτήσεων, του ξένου νομίσματος, των προβλέψεων. Επίσης, αναπτύσσει τον τρόπο της φορολογίας των κερδών (διανεμόμενων και μη) βάσει των διατάξεων του Ν. 4172/2013 και της διάθεσης αυτών από τις ανώνυμες εταιρείες, τις εταιρείες περιορισμένης ευθύνης και τις ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες.

Τo έτος 2014 εκδόθηκε ο Ν. 4308/2014 «Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα», ο οποίος αποτέλεσε τομή στο λογιστικό δίκαιο, αφού μέσω των διατάξεων του νόμου αυτού έγινε προσαρμογή της ισχύουσας μέχρι 31.12.2014 νομοθεσίας στις απόψεις των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων. Πιο συγκεκριμένα:

α) Καθορίστηκε το πλαίσιο του λογιστικού συστήματος και των βασικών λογιστικών αρχείων, καθώς και η διασφάλιση της αξιοπιστίας αυτών (κεφάλαιο 2)·

β) Περιγράφονται, στο κεφάλαιο 3, τα παραστατικά των πωλήσεων, το περιεχόμενο και ο χρόνος έκδοσης αυτών·

γ) Ορίζονται οι δημοσιευόμενες οικονομικές καταστάσεις βάσει του μεγέθους των επιχειρήσεων (άρθρο 16)·

δ) Περιγράφονται οι γενικές αρχές σύνταξης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων (άρθρο 17)·

ε) Καθορίζονται οι κανόνες επιμέτρησης·

• Των ενσώματων και άυλων περιουσιακών στοιχείων, με σημαντικότερες καινοτομίες ότι οι επιχειρήσεις μπορούν να λογίζουν λογιστικές αποσβέσεις διαφορετικές των φορολογικών, να ενσωματώνουν στο κόστος κτήσεως ακινήτων τα έξοδα κτήσεως αυτών, το κόστος ενός ιδιοπαραγόμενου παγίου να μπορεί να επιβαρύνεται με τόκους, η υπεραξία στην περίπτωση όπου δεν έχει ορισμένη διάρκεια ζωής να αποσβένεται σε δέκα έτη (άρθρο 18)·
• Τα πάγια που περιέρχονται με χρηματοδοτική μίσθωση να αναγνωρίζονται υπό προϋποθέσεις και να αποσβένονται από το μισθωτή (άρθρο 18)·
• Νέος τρόπος αποτίμησης των συμμετοχών και των χρεογράφων (άρθρο 19)·
• Τα αποθέματα αποτιμώνται στη μικρότερη τιμή μεταξύ κτήσεως και πωλήσεως, ενώ η LIFO δεν θεωρείται αποδεκτή μέθοδος από τα Ε.Λ.Π. (άρθρο 20)·
• Ως προβλέψεις αναγνωρίζονται μόνο οι σφόδρα ενδεχόμενες αυξήσεις του παθητικού, σε αντίθεση με τις σφόδρα ενδεχόμενες μειώσεις του ενεργητικού, οι οποίες ονομάζονται «απομειώσεις της αξίας κτήσεως» (άρθρο 22)·
• Οι εισπραττόμενες επιχορηγήσεις καταχωρούνται μεταξύ των υποχρεώσεων, ενώ οι επιχειρήσεις μπορεί να αναγνωρίζουν αναβαλλόμενη φορολογία ( άρθρο 23)·
• Καθορίζεται το πλαίσιο της επιμέτρησης ορισμένων περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων στην εύλογη αξία και, κυρίως, η εκτίμηση των ακινήτων κάθε τέσσερα έτη από επαγγελματίες εκτιμητές (άρθρο 24)·
• Περιγράφονται τα στοιχεία της κατάστασης αποτελεσμάτων (έσοδα, έξοδα, κέρδη) καθώς και οι προϋποθέσεις αναγνωρίσεως αυτών (άρθρο 25)·
• Αναφέρονται τα στοιχεία της καθαρής θέσης στα οποία περιλαμβάνονται αρνητικά οι ίδιες μετοχές ( άρθρο 26)·
• Απλοποιούνται οι συναλλαγές σε ξένο νόμισμα, καθώς και η επιμέτρηση στο τέλος της χρήσεως των απαιτήσεων και υποχρεώσεων σε ξένο νόμισμα (άρθρο 27)·
• Περιγράφεται η διαδικασία που ακολουθείται όταν πραγματοποιείται μεταβολή των λογιστικών πολιτικών και εκτιμήσεων καθώς και η διόρθωση των λαθών ( άρθρο 28)·
• Καθορίζονται τα στοιχεία τα οποία πρέπει να αναφέρονται στο προσάρτημα των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων (άρθρο 29).

Οι ανωτέρω απόψεις των Ε.Λ.Π. περιελήφθησαν στη νέα 13^η έκδοση, της οποίας σκοπός είναι να προσφέρει τις βασικές γνώσεις για την απογραφή και αποτίμηση της επιχειρηματικής περιουσίας, καθώς επίσης για τη φορολογία και τη διάθεση των κερδών, δηλαδή για το σύνολο των λογιστικών εργασιών τέλους χρήσεως.