Ο Γιώργος Λεονάρδος γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, σπούδασε στη Φυσικομαθηματική Σχολή του Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκης, αλλά έγινε δημοσιογράφος. Εργάσθηκε στις κυριότερες εφημερίδες και τηλεοπτικούς σταθμούς κι έγραψε δεκαοκτώ μυθιστορήματα εκ των οποίων τα οκτώ ιστορικά. Τιμήθηκε με αρκετά βραβεία για τη δημοσιογραφική σταδιοδρομία του και τα μυθιστορήματά του, κυριότερο των οποίων ήταν το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Όταν δεν πελαγοδρομεί σε θάλασσες και ωκεανούς, ιστορικές τοποθεσίες και εθνικές βιβλιοθήκες, μαζεύεται στην Ύδρα και γράφει ένα μυθιστόρημα.
Ιστοσελίδα: www.leonardos.gr
Παρατίθεται πιο κάτω, συνέντευξη που παραχωρήθηκε από τον Γιώργο Λεονάρδο στον δημοσιογράφο και συγγραφέα, Κυριάκο Κουζούμη.
-Τι είναι αυτό που σας παρακινεί να γράφετε; Πρόκειται για μια εσωτερική ανάγκη δημιουργίας;
-Δεν νομίζω ότι είναι ανάγκη δημιουργίας με την καθαρόαιμη έννοια της λέξης «ανάγκη». Μάλλον η επιθυμία να εξωτερικεύσει κάποιος τα συναισθήματά του, τις εμπειρίες του και ίσως τις μεγάλες ή μικρές γνώσεις του. Αυτό είναι το κίνητρο που τον κάνει να καθίσει και να «γράψει». Προσωπικά με παρακινεί το αίσθημα να μοιρασθώ με τους αναγνώστες μου τις όποιες γνώσεις και εμπειρίες μου και ακόμα να ξαναζήσω ίσως ένα έντονο βίωμα ή περιπέτεια, με όλες τις προεκτάσεις της: Ερωτικές, κοσμικές, ιστορικές και ενδεχομένως και δυσάρεστες.
-Πολλοί υποστηρίζουν πως μέσα στα απλά και καθημερινά στοιχεία φωλιάζουν στοιχεία έμπνευσης ή γενικότερα στοιχεία που πυροδοτούν την καρδιά και τον νου. Αλήθεια εσείς μέσα από τι εμπνέεστε;
-Παρακολουθώ τον κόσμο. Παρακολουθώ μια συνεπιβάτισσα, ας πούμε, ή ένα συνεπιβάτη στο λεωφορείο, στο μετρό, στην καφετέρια έστω, και προσπαθώ να τον «ακτινοσκοπήσω». Να μαντέψω τι άνθρωπος είναι, πώς σκέφτεται, πώς συμπεριφέρεται, αν έχει προβλήματα, αν τα προσπερνάει με ένα «δεν βαριέσαι αδερφέ», αν είναι περίεργος απέναντι στους άλλους και ό,τι άλλο υποπέσει στην αντίληψή μου. Αφού διακρίνω ένα ενδιαφέροντα χαρακτήρα, χτίζω την ιστορία που μπορεί να την έχει και ο ίδιος περάσει. Ακόμα και στα ιστορικά μυθιστορήματά μου επιλέγω χαρακτήρες. Ο μύθος και η πλοκή θα έρθουν στη συνέχεια. Γιατί οι χαρακτήρες - οι άνθρωποι γενικά - φτιάχνουν την Ιστορία. Ποτέ η Ιστορία τους ανθρώπους. Λέμε η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Όχι ακριβώς. Γιατί οι άνθρωποι αλλάζουν και μαζί τους και η ιστορία τους?
-Τι νομίζετε πως έχει ανάγκη να διαβάζει ο σύγχρονος Έλληνας; Ρομαντικές ιστορίες, αστυνομικές πλοκές, κοινωνικά θέματα, ζητήματα επικαιρότητας, παραμύθια φανταστικές ιστορίες? Και γιατί;
-Καλή η ερώτηση γιατί πράγματι κυκλώνει ένα θέμα πάνω στο οποίο διερωτώμαι κι εγώ ο ίδιος. Προσωπικά και από ό,τι βλέπω γύρω μου ο σύγχρονος Έλληνας έχει ανάγκη, και το επαναλαμβάνω έχει ανάγκη, να διαβάσει την Ιστορία του τόπου του, αυτή που του κληροδότησαν οι πρόγονοί τους. Αν είχε διαβάσει την ελληνική Ιστορία του, δεν θα έπεφτε στις ίδιες παγίδες, τα ίδια παθήματα και μισαλλοδοξίες που έπεσαν εκείνοι στο παρελθόν. Θα έβλεπε ότι όσες φορές πέσαμε στην παγίδα του δογματισμού, της πόλωσης και του εμφυλίου - και ήταν πολλές οι φορές αυτές, από τον Πελοποννησιακό και πιο πέρα ίσως - θα διδασκόταν ποιες «λακκούβες» πρέπει να αποφύγει, όπως κάνει και με το αυτοκίνητό του. Δυστυχώς Ιστορία δεν μαθαίνομε στο σχολείο. Ιδιαίτερα αν οι καθηγητές ή οι καθηγήτριες έχουν έμμονες ιδέες από το παρελθόν τους ή από το «πιστεύω» τους και θέλουν να διδάσκουν παραποιημένα ιστορικά γεγονότα.
*Βλέπε εκείνο τον ανεκδιήγητο χαρακτηρισμό περί «συνωστισμού στην προκυμαία της Σμύρνης». Και είμαι ακόμα σε τέτοια ηλικία που να θυμάμαι τις τραγικές αφηγήσεις της Σμυρνιάς γιαγιάς μου και των άλλων συγγενών, όσων διασώθηκαν από εκείνο τον «συνωστισμό στην προκυμαία της Σμύρνης», της «καθηγήτριας». Δεν είναι σοβαρή διδασκαλία αυτή?
-Τι νομίζετε πως προσφέρει η λογοτεχνία στον αναγνώστη; Πρόκειται για ένα άλλο ταξίδι σε κόσμους ιδεατούς, ονειρικούς αλλά και γήινους ή πρόκειται απλά για μια ενδιαφέρουσα ενασχόληση, ώστε να ξοδέψει κανείς τον ελεύθερό του χρόνο;
-Η λογοτεχνία και γενικά η συγγραφή, με φυσικό αποδέκτη τον αναγνώστη - γιατί αν δεν έχεις αναγνώστες η συγγραφή πάει άπατη - προσφέρει πολλά, ίσως περισσότερα από όσα ένας καθηγητής σε μια αίθουσα διδασκαλίας του πανεπιστήμιου. Αρκεί ο αναγνώστης να γνωρίζει τι θέλει να διαβάσει, να έχει μια σχετική γνώση του θέματος και θέλει να την επεκτείνει και κυρίως να μην είναι μισαλλόδοξος στην εκλογή του βιβλίου. Να διαβάσει και τη διαφορετική άποψη και γνώμη. Και αν δεν είναι εγωιστής και ισχυρογνώμων, μπορεί να εμπλουτίσει τις γνώσεις του και τις εμπειρίες του. Οπωσδήποτε «ξόδεμα» χρόνου δεν είναι. Αλλοίμονο αν μια προσφερόμενη γνώση είναι σπατάλη χρόνου. Πέραν όμως αυτών, τον βγάζει από την καθημερινότητά του και τον οδηγεί σε άλλες σφαίρες, που ο ίδιος, ίσως, να μην έχει την τύχη ή και ευκαιρία να απολαύσει.
-Ποια είναι η γνώμη σας πάνω στην ψηφιοποίηση των βιβλίων; Νομίζετε πως οι μικρές οθόνες των κινητών ή των tablets θα αποσπάσουν μεγαλύτερο κομμάτι από την «πίτα» ή πως τελικά το έντυπο και χειροπιαστό βιβλίο θα παραμείνει κλασική αξία, την οποία δεν θα «σκιάζει φοβέρα καμιά»;
Το έντυπο γενικά θα παραμείνει μια κλασική αξία. Μπορεί να είμαι προκατειλημμένος με το έντυπο, αφού με χαρτί και μελάνι μεγάλωσα, μυρίζοντας και τα δύο στα τυπογραφεία και πιεστήρια των εφημερίδων στις ανδρώθηκα, όμως δεν μπορώ να απορρίψω και το ηλεκτρονικό. Είναι σαν να λέω «α, εγώ θα πάω με την άμαξα και όχι με το αυτοκίνητο. Θα παραμείνω παραδοσιακός?» «Θα ακούω ραδιόφωνο, ή και τον τελάλη της αγοράς, αλλά τηλεόραση δεν αγοράζω». Η λογική αυτή οδηγεί σε λάθος κατάληξη. Υπάρχει ένα μυθιστόρημα της Εύας Βλάμης, «Ο Σκελετόβραχος», η οποία γράφει, προφανώς για κάποιο πρόγονό της, ο οποίος επέμενε στα ιστιοφόρα, ενώ είχαν αρχίσει να διαπλέουν τις θάλασσες τα ατμόπλοια. Δεν θα πω το τέλος του για να σας αφήσω να πάτε να το αγοράσετε και να το διαβάσετε. Θα δείτε την κατάληξη. Ένα συμπέρασμα λοιπόν: Ούτε το παλαιό απορρίπτομε, ούτε το νέο αποφεύγουμε. ?λλωστε και τα δύο κάνουν διαφορετική δουλειά. Μια ηλεκτρονική συσκευή έχει πολλαπλές χρήσεις, και βέβαια βιβλία για ανάγνωση, τα έντυπα όμως μένουν. Είναι μια ερωτική σχέση. Πώς να το κάνουμε; Πόσες φορές κοιμηθήκαμε αγκαλιά με ένα βιβλίο; Και πόσες φορές το κρατήσαμε στα χέρια μας με αγάπη και ενδιαφέρον για να διαβάσουμε την παρακάτω αράδα.; Πώς λοιπόν να σου πάει η καρδιά να το πετάξεις; Όχι, θα το βάλεις στη βιβλιοθήκη σου και όταν το βλέπεις θα σου θυμίζει τις ωραίες στιγμές που σου πρόσφερε. Θα αισθανθείς όπως όταν σκέφτεσαι μια παλιά αγάπη σου.
-Τι πραγματεύεται το δικό σας μυθιστόρημα; (όχι το οπισθόφυλλο) Και γιατί αποφασίσατε να καταπιαστείτε με ένα τέτοιο περιεχόμενο;
-Είπα αυτή τη φορά να μη μείνω αποκλειστικά στο Ιστορικό, αλλά να επεκταθώ λίγο προς τα σημερινά χρόνια. Ιστορικό είναι γιατί πραγματεύεται τις ιστορικές εξερευνήσεις των Ισπανών και την ανακάλυψη της Αμερικής, όχι μόνο των νησιών της Καραϊβικής αλλά και την ηπειρωτική χώρα, και τον πρώτο Έλληνα, τον φίλο μου, γιατί? δύο χρόνια βρισκόμουν μαζί του και έγινε «κολλητός» μου, τον Ντον Τεοντόρο Γκριέγκο, τον πρώτο Έλληνα που πάτησε τα πόδι του στην Αμερική. Από εκεί και πέρα η ιστορία παίρνει άλλες διαστάσεις με εμπλοκή διαφόρων ξένων στους χρόνους μας, να βρουν τα πατήματα και τα παθήματα του παλαιού συμπατριώτη μας στη φιλόξενη και συγχρόνως άγρια και πρωτόγονη περιοχή της Φλόριντα. Θα χρησιμοποιήσω τον μοντέρνο όρο ότι είναι ένα «πολυδιάστατο», «πολυεπίπεδο» και δε συμμαζεύεται, μυθιστόρημα, που καλύπτει πολλά είδη αφήγησης και μύθου αναμεμιγμένου με την πραγματικότητα. (Η συνέχεια επί της οθόνης?, όπως ανέφεραν και τα παλαιά προγράμματα των κινηματογράφων)
-Κάποτε η αγορά του βιβλίου είχε σχεδόν τον πρώτο λόγο. Πλέον όμως οι δανειστικές βιβλιοθήκες συγκεντρώνουν ολοένα και περισσότερους βιβλιοφάγους στους καταλόγους τους ενώ παράλληλα η ανταλλαγή βιβλίων έχει γίνει μόδα. Αυτά όμως έχουν αντίκτυπο στις πωλήσεις. Πώς κρίνετε αυτή τη διαδικασία και ειδικά στις μέρες μας που ο μέσος Έλληνας πολίτης ανταπεξέρχεται με δυσκολία στις οικονομικές του απαιτήσεις;
-Τι να κάνουμε; Να στερήσουμε ένα βιβλίο - έγκλημα κατά τη γνώμη μου - από κάποιο που δεν μπορεί να το αγοράσει; Αμάρτημα δεν θα ήταν; ?λλωστε στην Αγγλία οι δανειστικές βιβλιοθήκες βρίσκονται σε κάθε γωνιά μιας συνοικίας. Βέβαια εκεί το κράτος επιδοτεί τους εκδότες, αγοράζοντας μεγάλες ποσότητες βιβλίων για να τα μοιράσει δωρεάν στις δημοτικές βιβλιοθήκες. Εμείς εδώ δεν το συζητάμε. Ειδικά περί κράτους κλπ. κλπ. Όμως τι να κάνουμε; Τη ζημιά την υφίσταται και ο εκδότης και ο συγγραφέας. Προσωπικά έχω χαρίσει πάρα πολλά βιβλία - και όχι μόνο δικά μου - σε σχολικές κυρίως και δημοτικές βιβλιοθήκες. Τι να κάνουμε; Δώσαμε που δώσαμε τόσα στο κράτος μας. Να μη δώσουμε και δυο βιβλία παραπάνω «προς γνώση και συμμόρφωση» των συμπατριωτών μας;
-Ποιο βιβλίο που διαβάσατε σας μάγεψε και παραμένει να το συλλογίζεστε με συγκίνηση και θαυμασμό. Και γιατί;
-Πολλά και βέβαια δεν μπορώ να τα διακρίνω. Το κάθε ένα, όπως και ο άνθρωπος, έχει τη χάρη του. ?λλο είναι μορφωτικό και μαθαίνεις, άλλο είναι κωμικό και αισθάνεσαι ευχάριστα να το διαβάσεις, άλλο είναι περιπετειώδες και το ακολουθείς κατά πόδας γυρίζοντας σελίδα στα γρήγορα να δεις που πάει ο φίλος σου πρωταγωνιστής του. Υπάρχουν πολλά να αναφέρω. Αλλά εκείνα που με επηρέασαν περισσότερο ήταν τα ιστορικά μυθιστορήματα, γιατί μάθαινα την Ιστορία - και όχι μόνο την ελληνική - με την καθημερινότητά της από τον συγγραφέα, που ενδεχομένως να την είχε ζήσει και αν όχι είχε μαζέψει αρκετά στοιχεία.
-Ποιος συγγραφέας (Έλληνας ή ξένος) ήταν το πρότυπό σας ή τουλάχιστον ήταν αυτός που άγγιζε τις χορδές της ψυχής σας περισσότερο; Και γιατί;
-Τελικά με ωθείτε να σας αποκαλύψω ονόματα. Λοιπόν για να είμαι ειλικρινής από μικρός διάβασα τα περισσότερα του Τολστόι και του Μπαλζάκ, ιδιαίτερα το ?Illusions perdues? (Χαμένες ψευδαισθήσεις). Διάβαζα και Ντοστογιέφσκι. Θα μου πείτε βέβαια και τι καταλάβαινες; Μα δεν καταλάβαινα, όμως μου άρεσαν ορισμένες σκηνές. Αργότερα, όταν μεγάλωσα το ξαναδιάβασα. Και σήμερα, σε μια άλφα ηλικία που έφτασα, διαβάζω ορισμένα κεφάλαια των βιβλίων τους, όπως και του Τουργκένιεφ, για να λαμπικάρω και πάλι τις γνώσεις μου. Από την ελληνική επικράτεια προκρίνω το Καραγάτση και τον Μυριβήλη. Είναι οι περισσότερο διεισδυτικοί στο χαρακτήρα του συνέλληνά τους και στις καταστάσεις που πέρασε η χώρα. Και βέβαια τους διάβασα και τους ξαναδιάβασα
Εδώ βρίσκεται και η απάντησή μου για το ηλεκτρονικό βιβλίο. Αν στην εποχή που ήμουν σχεδόν παιδί, τα διάβαζα από το κομπιούτερ ή το τάμπλετ, που θα τα έβρισκα τώρα για να τα ξαναπιάσω στα χέρια μου και να «λιπάνω» τις γνώσεις μου πάνω στις σκέψεις των μεγάλων αυτών συγγραφέων;
προσθήκη στο καλάθι
προσθήκη στο καλάθι
προσθήκη στο καλάθι
προσθήκη στο καλάθι
προσθήκη στο καλάθι
προσθήκη στο καλάθι
προσθήκη στο καλάθι
προσθήκη στο καλάθι
προσθήκη στο καλάθι
