BookStation

 Τριάντα μέρες κλειστά τα σχολεία στον Έβρο.

Τριάντα μέρες άδεια τα στρατόπεδα.
Οι στρατιώτες στο ποτάμι.
Σε θέσεις μάχης για τους Τούρκους.
Μετά σκοτωθήκαμε μεταξύ μας.
 

ΕΒΡΟΣ 1967. Λίγους μήνες μετά το απριλιανό πραξικόπημα. Ένας Δόκιμος αξιωματικός, χωρίς βύσμα και με ύποπτα φρονήματα, μετατίθεται εκεί και αρχίζει η περιπλάνησή του σε μονάδες της Ορεστιάδας, του Διδυμότειχου και της Αλεξανδρούπολης.

Δεν στέλνει γράμματα σε κανέναν. Γράφει συνεχώς το ημερολόγιο του. Το «μπλοκ του Έβρου». Ένα στρατιωτικό ρεπορτάζ και συνάμα τις εξομολογήσεις του. Ο Έβρος μυρίζει πόλεμο αλλά αυτός πορεύεται με τη δική του φιλοσοφία για τη ζωή. Όπως γράφει στο ημερολόγιο: Η ζωή δεν είναι για φόβο. Και όταν είσαι είκοσι τόσο, γουστάρεις περιπέτεια. ?γνωστα μέρη. Κορίτσια. Έρωτες, μεθύσια, ντράβαλα. Ακόμα κι ο πόλεμος έχει ανομολόγητη γοητεία.

Καταγράφει τα πάντα. Προσπαθεί να ξύσει κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων. Καταλαβαίνει ότι η ομορφιά της ζωής δεν φαίνεται αν δεν την ανακαλύψεις. Ο στρατός δεν είναι ένας άλλος κόσμος αλλά μια άλλη διάσταση του κόσμου μας.

Το ημερολόγιο είναι τοιχογραφία της παραμεθόριας Ελλάδας στα χρόνια της χούντας: Στρατόκαυλοι, απολιθώματα του εμφύλιου, σαλταρισμένοι φαντάροι, απείθαρχοι δόκιμοι, τζογαδόροι, λαμόγια, κωλοτούμπες, λαθρέμποροι, τελάληδες και κομάντο αυτοκτονίας.

Αλλά και όμορφα κορίτσια, ηδονικές ζωντοχήρες και παθιασμένα ζευγάρια.
Ερωτοδουλειές. Μαγκιές. Μεγάλες κουβέντες. Αλλά και επικίνδυνα παιχνίδια εξουσίας και πολέμου.
Ντενεκέδες και ρεζίληδες πραξικοπηματίες διαγκωνίζονται για την εδραίωσή τους, για να γίνουν σωτήρες του έθνους και να αποκτήσουν λαϊκή βάση.
Αλλά και απλά φαντάρια, δόκιμοι και μόνιμοι αξιωματικοί που δεν κωλώνουν μπροστά στη φρίκη του πολέμου είναι αποφασισμένοι για τα πάντα.

Όταν τα πράγματα αγριεύουν ο καθένας δείχνει το πραγματικό του πρόσωπο. Σε συνθήκες εμπλοκής, σε σκηνάκια στο ποτάμι για ένα μήνα, με δυο μέτρα χιόνι, περιμένοντας διαταγή για επίθεση. Αυτή δεν θα έρθει ποτέ, αφού η ηγεσία της στρατιωτικής χούντας θα υποχωρήσει ντροπιαστικά στα τελεσίγραφα των Τούρκων, ανοίγοντας από τότε τον δρόμο για την εισβολή στην Κύπρο.
Για ακόμα μια φορά, όπως σημειώνει ο Δόκιμος: Νικηθήκαμε χωρίς πόλεμο.

Η τραγωδία κορυφώνεται με το βασιλικό κίνημα που ακολουθεί και την καταστολή του από τους Απριλιανούς, ακόμα και με δολοφονίες Ελλήνων στρατιωτικών. Η καταστροφή ανυπολόγιστη?

Κριτική του βιβλίου στην εφημ. Το Βήμα

Οι Πρόβες πολέμου δεν κρύβουν τις αρετές τους: χειρουργικής ακρίβειας αφήγηση, ημερολογιακό γράψιμο με κοφτές φράσεις και ασθματικό ρυθμό (ο υπότιτλος του βιβλίου είναι Σημειώσεις ενός Δόκιμου: Εβρος 1967), σποραδικές παλινδρομήσεις της μνήμης στα παιδικά χρόνια και στον γενέθλιο τόπο του ήρωα, συγκρατημένα ευτράπελη διάθεση απέναντι σε καθημερινά επεισόδια της στρατιωτικής ζωής. Να σημειώσω επίσης τα μακρόσυρτα, υποβλητικά πλάνα του Εβρου, τα γρήγορα αλλά εξαιρετικά πυκνά σκίτσα φαντάρων και αξιωματικών και τους ακαριαίους, απολύτως δραστικούς διαλόγους. Δεν με πείθει, αντίθετα, ο ναρκισσισμός του αφηγητή όταν θέλει να τονίσει την αρσενική του περηφάνια, αναλαμβάνοντας τον ρόλο άλλοτε του ένστολου παλικαρά (μεταξύ ομοιοβάθμων και ανωτέρων) και άλλοτε του αγέρωχου ερωτικού κυνηγού που αναζητεί τη θήρα του ανάμεσα στις ορδές των ακριτικών κοριτσιών. Υπάρχει, παρ' όλα αυτά, εδώ ένα σοβαρό αντίβαρο: τα σπαρακτικά στιγμιότυπα μέσω των οποίων θα αποδοθούν κάποτε οι συνευρέσεις με τα κορίτσια της επαρχίας και οι απεγνωσμένες προσπάθειες που θα καταβάλουν τα τελευταία προκειμένου να ξεφύγουν από τον ασφυκτικά κλειστό κόσμο τους. Ομόλογης βαρύτητας θα αποδειχθεί και ο έρωτας του ήρωα για μία από αυτές τις ξεκρέμαστες υπάρξεις: ένας έρωτας που θα τροφοδοτήσει τις καλύτερες (ίσως και τις πιο δυνατές) σελίδες του βιβλίου.