BookStation

 

Ο ΣΤΕΝΟΣ ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ

 

Κράτη, Κοινωνίες και η Μοίρα της Ελευθερίας

 

DARON ACEMOGLU & JAMES A. ROBINSON

 

Ο Στενός Διάδρομος μας οδηγεί σε ένα συναρπαστικό ταξίδι, σε όλες τις ηπείρους και μέσα από την ανθρώπινη ιστορία, για να ανακαλύψουμε το κρίσιμο συστατικό της ελευθερίας. Η τελική διαπίστωση είναι ότι εξαρτάται από τον καθένα από εμάς: αυτό το συστατικό είναι η δέσμευση που έχουμε ως πολίτες να στηρίζουμε τις δημοκρατικές αξίες. Σε εποχές όπως η σημερινή, δε θα μπορούσε να υπάρχει πιο σημαντικό μήνυμα.

Σύμφωνα με έναν δυτικό μύθο, η πολιτική ελευθερία είναι μια ανθεκτική κατασκευή, η οποία υλοποιείται μέσα από μια διαδικασία «διαφωτισμού». Αυτή η στατική άποψη δεν εκφράζει παρά μια φαντασίωση, υποστηρίζουν οι συγγραφείς. Στην πραγματικότητα, ο διάδρομος για την ελευθερία είναι στενός και για να παραμείνει ανοιχτός απαιτείται ένας θεμελιώδης και αδιάκοπος αγώνας μεταξύ κράτους και κοινωνίας.

Ένα από τα μεγαλύτερα παράδοξα της πολιτικής ιστορίας είναι η τάση που παρατηρείται, τα τελευταία δέκα χιλιάδες χρόνια, αφενός για απομάκρυνση από τις μικρές φυλές και αφετέρου προς την ανάπτυξη ισχυρών συγκεντρωτικών κρατών που επιτρέπουν σε κοινωνίες εκατομμυρίων ατόμων να λειτουργούν.

Αλλά πώς μπορεί ένα ισχυρό κράτος να συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι οι πολίτες του απολαμβάνουν την ελευθερία; Και, από την άλλη, ποια θέση πρέπει να παίρνου΅ε απέναντι στις τρέχουσες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δημοκρατίες μας;

 

Το παρόν βιβλίο αφορά την ελευθερία, το πώς και γιατί οι ανθρώπινες κοινωνίες κατόρθωσαν ή δεν κατόρθωσαν να την αποκτήσουν. Αφορά επίσης τις συνέπειες αυτής της επιτυχίας ή της αποτυχίας τους, ιδίως σε σχέση με την ευημερία.

Είναι ηλίου φαεινότερον ότι η ελευθερία σπανίζει στην ιστορία και ότι είναι εξίσου σπάνια και σήμερα. Κάθε χρόνο εκατομμύρια άνθρωποι στη Μέση Ανατολή, στην Αφρική, στην Ασία και στην Κεντρική Αμερική φεύγουν από την πατρίδα τους, διακινδυνεύοντας τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητά τους, όχι γιατί αναζητούν υψηλότερο εισόδημα ή μεγαλύτερες ανέσεις, αλλά επειδή προσπαθούν να προστατευτούν οι ίδιοι και οι οικογένειές τους από τη βία και τον φόβο.

Οι φιλόσοφοι έχουν προτείνει πολλούς ορισμούς της ελευθερίας. Αλλά στο πιο θεμελιώδες επίπεδο, όπως αναγνώριζε ο Λοκ, η ελευθερία πρέπει να αρχίζει από το σημείο όπου οι άνθρωποι ελευθερώνονται από τη βία, τον τρόμο και άλλες εξευτελιστικές καταστάσεις. Οι άνθρωποι πρέπει να είναι ελεύθεροι να επιλέγουν τη ζωή που θα ζήσουν και να έχουν τα μέσα να υλοποιήσουν τις επιλογές τους, χωρίς την απειλή παράλογων τιμωριών και δρακόντειων κοινωνικών κυρώσεων.